نرم افزار مدیریت کیفیت - وی فلو ViFlow

 برای مدلسازی فرایندها از مجموعه نمادها یا الگوهای گرافيكي استفاده می شود تا ترسیم دياگرام هاي ساده و قابل فهم را ممكن مي سازد. براي سادگي بيشتر، عناصر گرافيكي بکار گرفته شده اند كه بيشتر کاربرانبا آن ها آشنا هستند به عنوان مثال از نماد لوزي براي نمايش تصميم گيري ها و ازنماد مستطيل جهت نشان دادن فعاليت ها استفاده شده است

برای مدلسازی فرایندهای كسب و كار در  BPMN گردش کار فرآيند بر مبناي تكنيك هاي ترسم فلوچارت بوده و از آن جا كه كار با فلوچارت ها آسان و سريع استمي تواند بر سرعت و سهولت درك فرآيندها و برقراري ارتباط بين كاربران مختلف مؤثر واقع شود.

 در حالت کلی، یک فرایندهای كسب و كار مدلسازی شده در  BPMN ، چهار جزء اصلی دارد:

1-Flow Objects  یا اشیاء جریان فرآیند

سه عنصركليدي دريك  فرایند وجود دارد كه به عنوان اشياء جريان شناخته می شوند. اين سه عنصر عبارنتد از

 رخداد یا Event

یک رخداد چیزی است که در طی  اجرای یک فرایند روی می دهد و بر جریان فرآیند تأثیر می گذارد و معمولا یک شروع کننده (trigger) یا نتیجه (result)  می باشند. آنها می توانند جریان فرایند را شروع (Start) یا قطع (Intermediate) یا  پایان (End) دهند.  رخدادها با دایره نشان داده می شوند و نوع حاشیه یا مرز انها نشان دهنده نوع رخداد است.

فعاليت یا Activity

فعالیت نشان دهنده کاری است که اجرای فرآیند های کسب و کار انجام می شود و واژه اي عمومي براي کاري که شرکت انجام مي دهد و مي تواند بصورت یک واحدی (atomic)  یا مرکب (compound) باشد. فعالیتها می توانند یک بار اجرا شوند و یا اینکه به صورت یک حلقه داخلی تعریف شده و تکرار شوند.

معمولا از مستطیل برای نشان دادن فعالیت استفاده می شود برای نشان دادن یک زیر فرایند از نماد + در مرکز و پايين مستطيل استفاده مي شود

دو نوع فعالیت  وجود دارد یکی واحد کار یا تک هسته کار (Task) و دیگری زیر فرایند (Sub Process) است.

Task واحد کاری منحصر به فردی است که در فرآیند وجود دارد که نمی توان آنرا به مرحله کوچکتری یا جزییات بیشتر تقسیم نمود

زیر فرایندها مجموعه فعالیتهایی هستند که امکان توسعه سلسله مراتبی فرآیند ها را فراهم می کند. به طوری می تواند به اجزای کوچکتر ( از طریق زیر فعالیت ) تقسیم شود. معمولا زیر فرآیندهای یک فرآیند در ترسیم فرآیند، مشخص نیستند و فقط از طریق علامت “+” می توان به زیر فرآیند بودن آن پی برد اما در برخی از مواقع، زیر فرآیند به صورت بازشده نیز نمایش داده می شود.

راه ورود و خروج (دروازه) يا  Gateway

Gateway اجزایی از مدلسازی هستند که در جریان توالی فرآیند بکار می رود تا نحوه کنترل واگرایی و همگرایی جریان فرآیند را از طریق تصمیم گیری نشان دهد و تصميم گيري (decision) ، منشعب شدن (forking) و ترکيب شدن (merging)  و بهم پيوستن (joining) مسيرها را مشخص مي کند.

 Gateway با لوزی نشان داده می شود

2- Connecting Objects یا اشیاء ارتباط دهنده

Connecting Objects برای برای اتصال اجزای جریان فرایند به یکدیگر و دیگر اطلاعات به کار می رود

سه دسته از عناصر جریان وجود دارد.
Sequence Flow  یا توالی جریان- که برای نمایش ترتیب و توالی انجام فعالیتها در یک فرآیند بکار می رود

 Message Flowیا جريان پيغام - که براي نمايش جريان پيغام ها بين دو همکار در یک فرآيند (Process Participants) به کار مي رود.  همکاران که در واقع حوزه های کاری یا نقش هاي مستقل در کسب و کار مي باشند، پيغام ها را ارسال و دريافت مي کنند. و  با استفاده از Pool جداگانه مي توان دو همکار را نمايش داد.

Association یا پیوند - که برای پیوند دادن داد ه ها، متن، و سایر Artifact(مصنوعات) با سایر اجزای جریان فرایندبکار می رود. براي نمايش ورودي ها و خروجي هاي فعاليت ها از اين شئ استفاده مي شود.

3- Swim Lanes یا خطوط شناوری (مسیر جریان) 

بسياري از متدولوژي هاي مدلسازي از مفهوم Swimlanes براي سازمان دهي فعاليت ها در گروه ها استفاده مي شود. اين نشان گرافيكي براي جداكردن مسئوليت ها يا توانايي هاي كاركردي مختلف مورد استفاده قرار مي گيرد.

 خطوط شناوري به دو صورت مختلفPool  و Lane می باشند.

Pool برای مدل کردن نقش همکاران مستقل (مانند واحدهای برون سازمانی، خریدار، فروشنده و غیره) در فرآیند استفاده می شود، فعالیت هایی که در درون Pool های جداگانه رسم می شود، فرآیندهای مستقل محسوب می شوند، لذا خطوطSequence Flow مرز يك Pool را قطع نمي كند. در عين حال Message Flow بعنوان روشي براي نمايش ارتباط بين همکاران مي باشد و در نتيجه براي برقراري ارتباط بين دو Pool مورد استفاده قرار مي گيرد

در واقع Pool جعبه اي گرافيکي است براي جداکردن فعاليت ها از سايرPool ها

Lane زير قسمتي در درون يک Pool است که به صورت افقي يا عمودي در طول آن رسم مي شود.

Lane در مقايسه با Pool بيشتر به خطوط شناوري موجود در متدولوژي هاي قديمي نزديك است در حقيقت Lane براي جداكردن فعاليت هايي كه به يك واحد خاص در سازمان مربوط مي شوند، بكار مي رود یک pool می تواند شامل lane های زیادی برای دسته بندی فعالیتها در یک pool باشد Sequence Flow مي تواند مرز بين Laneهاي درون يك Pool را قطع كند، ليكن Message Flow نمي تواند بين اشياء جريان درون Lane هاي موجود در يك Pool مورد استفاده قرار گيرد.

در صورتی که فرآیندهای داخل سازمان را بخواهیم مدل کنیم، یک pool رسم می کنیم و برای هر واحد سازمانی یک lane  در آن pool قرار می دهیم. ولی در صورتیکه ارتباط سازمان با شرکای برون سازمانی را بخواهیم مدل کنیم باید از چند pool که با هم ارتباط دارند استفاده کنیم. در حالت اول ارتباطات بین laneها از طریق sequence flow و در حالت دوم ارتباط بین poolها از طریق message flow برقرار می شود.

4- Artifacts یا مصنوعات

در مدلسازی فرایندها از Artifact برای ارائه اطلاعات بیشتر در مورد نحوه ی انجام فرآیند استفاده می شود

annotation برای فراهم کردن اطلاعات تکمیلی درباره فرایند استفاده می شود. منظور همان یادداشتی است که به صورت یادآوری در مراحل مختلف مدل سازی از آن استفاده می گردد.

group برای دسته بندی کردن فعالیتهای فرایند استفاده می شود در واقع یک مکانیزم دیداری است که امکان گروه بندی را برای مستند سازی و تحلیل فراهم می کند.

data object برای نشان دادن اینکه داده، اسناد و . . . چگونه در طول فرآیند استفاده یا update می شوند، به کار می رود.